Op 19 juli 1572 waren de eerste vrije Statenverkiezingen in de refter van het Dordtse Augustijnerklooster. Daarvoor kwamen vertegenwoordigers van de twaalf Hollandse steden die tegen koning Filips II van Spanje revolteerden, waaronder Gouda en Oudewater. Ze erkenden de soevereine prins Willem van Nassau-Dillenburg van Orange als hun stadhouder. Het autonome prinsdom Orange was een stadstaatje aan de Rhône boven Avignon dat Filips Willem erfde na het kinderloos overlijden van zijn neef René van Chalon, tevens graaf van Nassau-Breda. Namens Willem nam zijn vriend Filips van Marnix van Sint-Aldegonde deel aan het overleg. De geuzen werden vertegenwoordigd door wrede Willem van der Mark, heer van Lumey. Dit moment was ook zo’n beetje de aftrap voor de Gouden Eeuw.
De steden verkozen bij die vergadering Oranje als legerleider. De acht rijkste steden zouden zijn troepen financieren. De stedelijke afgezanten waren van Dordrecht, Alkmaar, Edam, Enkhuizen, Gorinchem, Gouda, Haarlem, Hoorn, Leiden, Medemblik, Monnickendam en Oudewater.
Nu heet deze voormalige refter (eetzaal), als herinnering aan de historische gebeurtenis, de Statenzaal en is het Hof van Holland, zoals het klooster nu heet, een gemeentemuseum dat een bezoek meer dan waard is. Het vertelt niet alleen het verhaal van de totstandkoming van de Republiek der Nederlanden, maar ook van de overstromingen die het gebied rond Dordrecht teisterden en waar hele dorpen in zijn verzwolgen.
2019 Onthulling beeld Willem van Oranje
Dordrecht, Oudewater, Gouda en burgemeester Pieter Verhoeve
Op 10 oktober 2019 werd in Dordrecht naast de ingang van het Hof van Holland door Prinses Beatrix een drie meter hoog bronzen beeld van Willem van Oranje onthuld met aan zijn voeten zijn schoothondje. In de enorme marmeren sokkel moesten de namen gebeiteld worden van de Hollandse steden die destijds De Zwijger als hun legerleider erkenden. Een van de daarbij aanwezige burgemeesters zag dat zijn stadje Ouderwater ontbrak. Tegen de camera vertelt hij lachend blij te zijn dat in ieder geval Gouda er wel op staat, omdat hij daar 13 november burgemeester zou worden.
Ondanks de toezegging van de Dordtse burgemeester dat het hersteld zou worden bleef Oudewater onvermeld. Foutje van kunstenaar Arie Schippers, die er geen nacht minder door sliep, en te duur om te fixen. Een later bezoek van de loco-burgemeester aan Dordrecht mocht niet baten.
De komst van het beeld op de Hofstraat, vlakbij Het Hof was in Dordrecht omstreden, omdat Dordtse aanhangers van de Calvinistisch theoloog Armenius, gebroeders De Witt, in de 17e eeuw door een Oranje-gezindte aanhangers van de Duits Hervormde kerk, gebouwd op ideeën van theoloog Gomerus, waren vermoord. De twee kampen waren verdeeld in ‘k Willem wel en ‘k Willem niet. Meer over Armenius ->
De burgemeester van Oudewater was oud-Dordtenaar historicus/jurist en SGP-er Pieter Verhoeve, sinds 2017 voorzitter van de Koninklijke Bond van Oranjeverenigingen en na een korte retraite in mei 2019 enthousiast betrokken bij de oprichting van Stichting Armenius Oudewater.
Verhoeve was vanaf 2012 tot 2019 burgemeester van Oudewater, het stadje waar Armenius werd geboren. In Dordrecht was hij tot zijn aanstelling in Oudewater een jeugdigenthousiast raadslid geweest die ze met lede ogen zagen vertrekken na zijn benoeming als jongste burgemeester van Nederland.
Qua levensovertuiging zou je van een SGP-er verwachten dat hij als Armenius-aanhanger voor het ’k-Willem-niet-kamp zou hebben gekozen, maar dat rijmt niet met zijn voorzitterschap van de landelijke Oranjebond. En passant was hij ondermeer ook mede-oprichter en voorzitter van de Stichting Oude Hollandse Waterlinie die een invasie van katholieke Fransen voorkwam..
In hetzelfde jaar 2019 werd Oudewater te klein voor Verhoeves kwaliteiten. Kort na de onthulling van het beeld man-met-hondje, en nog net voor de geboorte van zijn vijfde dochter, werd hij in Gouda als burgemeester geïnstalleerd; die andere stad die voor Oranje koos maar in Dordrecht die wel in marmer gebeiteld staat.
2022 Ook Madurodam de mist in
Ook bij de maquette van de het Hof van Holland, die ter gelegenheid van 450 jaar Nederland in 2022 werd geplaatst in het Haagse miniatuurstadje Madurodam, werd Oudewater vergeten, tot grote schrik van de kersverse burgemeester van het stadje en voormalige pr-man Danny de Vries die daar kwam en zag. Bij de baniertjes van steden miste niet alleen Oudewater, maar ook de drie andere toen arme stadjes, die, net als Oudewater, in de praktijk financieel weinig hebben bijgedragen aan de Legers van de Prins. De fout werd snel erkend door de mini-burgemeester van Madurodam en op een ludieke manier hersteld, zodat daar nu wel twaalf baniertjes wapperen van alle betrokken steden.
Foto Augustijnerkooster Dordrecht. Bron: Dordrechtnet.nl
Rijksmuseum: Portret van Willem van der Mark, heer van Lumey, Christian Friedrich Fritzsch, 1786
Willem van der Mark
Geuzenleider Willem van der Mark, Lumey, was een gevreesd heerschap. Deze heer van Lummen, een gemeente in Belgisch Limburg, veroverde op 1 april 1572 Den Briel, de eerste stad die in handen viel van de rebellen. Hij raasde door tot Gorinchem waar hij op 9 juli 1572 19 katholieke geestelijken ophing. Na de moord op Musius, een vriend van Willem van Oranje, werd hij begin 1573 beschuldigd van rebellie en onder protest van Gouda enkele maanden gevangen gezet in het kasteel van Gouda, waarna hij naar Slot Honingen werd verhuisd. Kort daarop is hij, tot vreugde van de Rotterdamse geuzen, vrij gelaten. In 1576 alsnog verbannen.
Lumey sterft 1 mei 1578 te bed in zijn residentie Sint Maarten in Luik. Wat hij te eten kreeg is niet bekend, maar de man hem die zijn laatste maaltijd serveerde, Herman van Rennenberg, werd door koning Filips II benoemd tot bisschop van Utrecht. Dat hij stierf aan hondsdolheid lijkt een Oranjefabel die moet benadrukken hoe driftig hij tekeer kon gaan.
Reactie plaatsen
Reacties